DE EZEL EN DE STEEN

New Hope, Pennsylvania. Dat was de poëtische naam van het Amerikaanse dorpje waar ik na mijn vertrek uit Nederland terechtkwam.

Het sfeervolle New Hope is gelegen aan de brede Delaware rivier, en staat na Hollywood in makelaarskringen bekend als Amerika’s duurste plaats qua onroerend goed.

Oscar Hammerstein had er een buitenhuis waar hij z’n bekendste musicals schreef en de jonge Stephen Sondheim inspireerde. Main Street is gevuld met dure restaurants, gay bars, galleries vol kleurrijke “kunst,” en winkeltjes waar je wierook, pendels en kristallen kan kopen.

In de zomer trilt het dorp van de honderden Harley’s die dagelijks door de straten denderen. Om elf uur ‘s ochtends wordt er buiten al Budweiser gedronken om de taco’s mee weg te spoelen die meestal in Cheez Whiz (kunstkaas) worden gedipt. Een beter voorbeeld van de verfijnde Amerikaanse keuken kan je niet bedenken.

Het was bijna Kerst. Ik had honderd dollar op zak, en kon zonder rijbewijs of auto nergens komen. Openbaar vervoer leek niet of nauwelijks te bestaan. Dat was iets voor gekke socialistisch landen. In Nederland had ik nooit een auto nodig gehad. Op mijn Brompton vouwfietsje reed ik overal naartoe, en ging verder met de trein.

Ik was in New Hope op uitnodiging van het Instituut voor Holistische Studies. Het was de bedoeling dat ik daar NLP en hypnose trainingen zou gaan geven. Dat klinkt heel nobel, maar eerlijk gezegd was ik eigenlijk op de vlucht. Ik hield het niet meer uit in Holland.

UIT ELKAAR GEGROEID

Terwijl het met onze trainingen in Utrecht steeds beter ging, verslechterde mijn verhouding met degene met wie ik de cursussen gaf. Mijn vrouw.

We hadden beide andere ambities op het gebied van eventuele gezinsuitbreiding, en we dachten verschillend over welke richting we met ons trainingsbedrijfje uitwilden. Mijn vrouw raakte verder intensief betrokken bij wat ik zag als een sektarische beweging die draaide om een charismatische leider die over bijzondere krachten scheen te beschikken. Hoewel ik mezelf spiritueel noem, kon ik daar absoluut niet in meegaan.

Toen ons huwelijk afbrokkelde werd het bijna onmogelijk om nog trainingen met elkaar te geven. Mijn vrouw vertrok naar het buitenland om zich te verdiepen in Universele Energie. Daar vond ze het begrip dat ze van mij niet kreeg. Intussen boorde ik mijn contacten aan om te kijken of ik elders les kon geven. Dat bleek in Amerika te zijn.

Sinds mijn BBC tijd in Londen speelde ik al met het idee om Nederland achter me te laten. Ik vond het te klein en te kneuterig. En nu wilde ik weg uit alles wat me pijnlijk herinnerde aan de vele jaren die ik met mijn vrouw had gehad. Zou het in de VS niet lukken, dan kon ik altijd weer terugkomen.

WAT IS SUCCES?

Daar zat ik dus, met m’n twee koffers en een plastic zak.

De eerste levensles die ik in Amerika leerde had te maken met de definitie van succes. Succes is één van die woorden die iedereen in de mond neemt, maar niemand vraagt: “Wat bedoel je daar nou eigenlijk mee?”  En omdat we allemaal uitgaan van onze eigen definitie is het makkelijk om langs elkaar heen te praten, denkend dat we het over hetzelfde hebben.

Zakelijk gezien was succes voor mij het wekelijks geven van trainingen aan groepen van tenminste twintig mensen op een professionele locatie. Dat waren mensen die aan het eind van het traject het gevoel hadden dat ze er meer uit hadden gekregen dan ze er financieel in hadden geïnvesteerd.

Mijn partner in New Hope vond ook dat ze een succesvol bedrijfje runde. Ze gaf één op één therapie in haar huiskamer, en af en toe een cursus aan hooguit een man of vijf. Als ze iemand van het roken afhielp was dat voor haar een succes. Dat is natuurlijk mooi, maar elke week twintig cursisten opleiden zet toch wel wat meer doden aan de zijk. 

Ik dacht in Amerika in een gespreid bedje te stappen, maar in realiteit kon mijn partner de huur amper betalen en dat had ze me niet verteld. Stilletjes gokte ze er op dat ik mijn Nederlandse succes in Amerika kon evenaren, en daar was ik niet op voorbereid.

THE AMERICAN DREAM

Allereerst was ik als toerist het land binnengekomen zonder een werkvergunning. Daar had ik in de haast niet aan gedacht. Ten tweede kende ik de kolossale Amerikaanse markt niet. Het mag dan het land van de ongekende mogelijkheden zijn, maar hoe boor je die in vredesnaam aan?

Voorbeeld: met een effectieve advertentie in een paar Nederlandse dagbladen kon je het hele land bereiken zonder dat het veel kostte. De gemiddelde Amerikaan koopt maar af en toe een krant voor de sportuitslagen en de kortingscoupons. Men gaat zeker niet op zoek naar NLP-advertenties. De meesten mensen hebben trouwens geen idee wat NLP is. Hypnose is iets voor een televisie show waar volwassen mensen als een kakelende kip door het beeld lopen.

Verder zijn Amerikanen geobsedeerd door werken en hebben ze weinig vrije tijd om trainingen te volgen. Ze nemen hun vakantiedagen niet eens op (als ze die al hebben) omdat ze bang zijn dat hun baan bij afwezigheid door iemand anders wordt weggekaapt. En als ze kunnen kiezen tussen de nieuwste breedbeeldtelevisie of persoonlijke groei, dan wint de televisie het meestal (de persoonlijke groei komt vanzelf wel door het vele zitten).

Eerlijk gezegd wilde ik na een paar maanden al weer terug naar Nederland, maar ik was bang om voor een loser te worden aangezien. Ik besloot toch te blijven, zeker toen mijn Amerikaanse partner ook in andere opzichten een partner begon te worden.

Wat was dat ook al weer over ezels en stenen? 

LANG LEVE DE HORECA

Omdat het met de trainingen voor geen meter liep en er toch geld in het laatje moest komen besloot ik plan B in werking te stellen. Ik vond een baan waar je geen werkvergunning voor nodig had.

Ik werd ober!

Binnen een paar maanden ging ik dus van een positie als trainer die me meer dan anderhalve ton per jaar opleverde, naar een plek waar ik letterlijk voor een fooi moest werken. Dat was wel even slikken. Oberen is overigens een nobel beroep. Negentig procent van de acteurs in New York en Los Angeles oefenen het met groot succes langdurig uit.

Ik wil niet opscheppen, maar als verdwaalde Europeaan viel ik beslist in de smaak. Allereerst hoefden ze me niet te vertellen aan welke kant van het bord het mes en de vork thuishoorden. Ook kon ik het witte wijnglas van het rode wijnglas onderscheiden. Dat alleen al maakte indruk. Met mijn talenkennis imponeerde ik menige gast, en jongere mannen en oudere vrouwen wilden me na een tweegangen menu graag als toetje mee naar huis nemen.

No, thank you. 

ROLLENSPEL

Voor mij was het kelner zijn een rol die ik speelde. Hoe beter ik acteerde, hoe meer geld ik verdiende. Het gaf me ook de gelegenheid om mensen te observeren, naar hun accenten te luisteren, en hun maniertjes af te kijken.

Ook leerde ik hoe ik bepaalde dagschotels kon verkopen door ze in taal te omschrijven die mensen deed watertanden. Ik leerde de kunst van “upselling.” Ik smeerde mijn gasten duurdere wijnen aan, verse kreeft, en kaviaar. En niemand verliet mijn tafel zonder toetje! Hoe meer geld ze uitgaven, hoe groter mijn fooi. Die training zou me later goed van pas komen toen ik weer voor mezelf begon. 

Intussen trainde ik mijn geheugen door het onthouden van de bestellingen van tientallen veeleisende gasten in een hectische omgeving (“Can I have the steak medium rare without capers but with a side of green beans and some dressing on the side? Make that ranch dressing. No wait, instead of steak I’ll have the chicken with mashed potatoes. Are the peas fresh or frozen?”).

Het was vermoeiend werk, lang op de benen staan, aardig blijven tegen ongemanierde mensen, maar ook een praatpaal zijn voor eenzame gasten.

“Kunt u de tafel voor twee dekken?” vroeg de oude man. “Het is vandaag mijn trouwdag, en mijn vrouw en ik gingen altijd naar dit restaurant om het te vieren. Dit was onze tafel.” Hij liet me een foto van zijn geliefde zien. “This is my Annie. She’s with the Lord now. A drunk driver took her from me on her birthday. She was the love of my life.”

Later die avond konden we nog even napraten. Hij wilde weten waar ik vandaan kwam en wat ik in Nederland had gedaan. Zijn ogen lichtten op toen ik hem vertelde over mijn radio- en televisieverleden. Het was alsof hij die wereld kende.

Bij zijn vertrek nam hij me bij de hand.

“Don’t stay in this place too long,” zei hij zacht. “It’s not for you. Call this place instead. I’m sure they’d love to have you!”

Hij duwde een visitekaartje in mijn hand.

MIKE LEMON CASTING, PHILADELPHIA